Szkoła Skapa w Huddinge w Szwecji była znana jeszcze przed otwarciem. W ścisłej współpracy z architektem i ekspertem w dziedzinie środowiska edukacyjnego Peterem Lippmanem, biurem projektowym Wolfgang oraz marką Kinnarps, szkoła Skapa zrealizowała swoją wizję stworzenia innowacyjnej przestrzeni nauczania, jako atrakcyjnego miejsca pracy dla wszystkich, zarówno uczniów, jak i nauczycieli. Obecnie szkoła odwiedzana jest przez gości z całego świata.
"Nasza koncepcja opiera się na większym środowisku do nauki, z większą liczbą uczniów, nauczycieli oraz większą elastycznością. Zapewniają ją rozmaite przestrzenie do różnych typów zajęć, odrębne strefy dla różnych grup oraz ciche i zróżnicowane kąciki, które zapewniają poczucie bezpieczeństwa i prywatności tym, którzy jej potrzebują. Zależało nam na zróżnicowanym otoczeniu, aby uczniowie mogli znaleźć zaciszne miejsca oraz aktywnie uczestniczyć w nauce. Poszukiwaliśmy autentyczności w meblach i materiałach, które mogą wnieść nowe dodatkowe wartości w przestrzeń edukacyjną. Meble są ważnym nośnikiem kultury, zarówno w środowisku szkolnym, jak i w środowisku pracy."
Christer Holger założył szkołę Skapa w 2013 roku z wizją stworzenia szkoły, która daje uczniom odwagę i możliwość podążania za swoimi marzeniami. Stawiając jednostkę jako punkt wyjścia i nowe technologie informacyjne jako środki do osiągnięcia celu. Christer Holger chciał stworzyć kreatywną przestrzeń do nauki, zbudowaną na przyszłości, a nie przeszłości.
"Jak wyglądałyby szkoły, gdyby wszystkie dane, cała komunikacja i informacje były dostępne? I jak można wykorzystać technologię do stworzenia szkoły, w której każdy uczeń znajduje się w centrum uwagi? Kiedy my, dorośli, uczestniczymy w programach dla liderów, punktem wyjścia jest zawsze odkrycie, kim jesteśmy, jacy chcemy być i co nas interesuje. W szkołach rzadko tak się dzieje. Chciałem zbudować szkołę, która będzie miała znaczenie dla uczniów - miejsce, w którym będą mogli wyrazić siebie i mieć poczucie wpływu. Chcę, aby czuli, że w świecie, w którym informacje są zawsze dostępne, wszystko jest możliwe" - wyjaśnia Christer Holger.
Od samego początku celem było stworzenie własnych przestrzeni, które wspierałyby wizję szkoły Skapa.
"Nasz sposób myślenia ma silny związek z otoczeniem edukacyjnym. Jeśli cofnąć do szkół z XIX wieku, zostały one zaprojektowane w oparciu o to, jak trudno było rozpowszechniać informacje. Szkoły były miejscem gromadzenia materiałów do nauki i zbierania się wykładowców, gdzie przede wszystkim odbywały się wykłady. I ten sposób myślenia o szkole jest nadal widoczny. Ale dziś żyjemy w świecie, w którym informacja jest zawsze dostępna. Naszą szkołę chcieliśmy stworzyć w oparciu o to założenie" - mówi Christer Holger.
Nowa szkoła Skapa School została zainaugurowana w styczniu 2019 roku. Szkoła może pomieścić 500 uczniów od przedszkola do dziewiątej klasy na trzech piętrach. Głównym architektem był Cage Copher, z pracowni Street Money Architects. Podczas projektowania środowiska do nauki, szkoła Skapa ściśle współpracowała ze światowej sławy architektem i ekspertem w tej dziedzinie, Peterem Lippmanem, projektantem Rikardem Gartmyrem z agencji projektowej Wolfgang oraz firmą Kinnarps.
Ponieważ od początku było wiadomo, że szkoła powstanie od podstaw, zaczęto od stworzenia prototypów środowiska do nauki i umożliwienia uczniom i nauczycielom ich oceny.
"Zainspirowały nas innowacyjne metody pracy w miejscach pracy, w szczególności zwinny rozwój w branży oprogramowania, który polega na szybkim uczeniu się poprzez wykonywanie małych kroków" - mówi Christer.
Peter Lippman, który rezyduje w Australii, zdobył międzynarodowe uznanie za swoją doświadczenie w dziedzinie projektowania środowisk edukacyjnych na podstawie danych. Współpracując z nauczycielami i uczniami w szkole Skapa, Peter Lippman prowadził regularne warsztaty oraz pomagał w tworzeniu i ocenie wielu przykładowych projektów aranżacji wnętrz.
"Szkoła Skapa jest w czołówce pod względem kreatywności i świadomości tego, jak środowisko fizyczne może być wykorzystane do wspierania uczniów i nauczycieli. Ich pomysły są zgodne z moimi badaniami. Udział w projekcie od samego początku był bardzo satysfakcjonujący" - mówi Peter Lippman, który podkreśla również, że kluczem do sukcesu było zaangażowanie uczniów, nauczycieli i innych pracowników. Jego zdaniem, dobre środowisko nauczania musi być zawsze zaprojektowane zgodnie z unikalnymi potrzebami jednostek i ich działań.
"Zbudowaliśmy przestrzenie pilotażowe w oparciu o potrzeby. Następnie przetestowaliśmy je i wprowadziliśmy poprawki zgodnie z otrzymanymi informacjami zwrotnymi. Nauczyciele wspaniale wspierali i zachęcali się nawzajem w tym procesie, dzięki czemu udało nam się stworzyć środowisko dostosowane do konkretnych potrzeb i sposobów pracy szkoły Skapa. Wspaniale było usłyszeć, jak jedna z nauczycielek powiedziała, że ona i jej uczniowie byli tak szczęśliwi w swojej przestrzeni, że w ogóle nie zastanawiała się nad tym, że prowadzi zajęcia."
W rezultacie powstało niekonwencjonalne środowisko nauczania, w którym tradycyjne sale lekcyjne zostały zastąpione przez wielopłaszczyznowe otoczenie inspirowane życiem zawodowym. Szkoła Skapa posiada w sumie dziesięć sal do nauki, z których każda posiada kilka stref do różnych typów aktywności określonych zarówno przez rozwiązania architektoniczne, jak i meble. Pośrodku znajduje się mini-audytorium z rozmieszczonymi naprzemiennie miejscami do siedzenia, które pełni funkcję punktu centralnego. W salach do nauki znajdują się również różne rodzaje miejsc pracy, w których uczniowie mogą bezpiecznie pracować samodzielnie lub w grupach o różnej wielkości, nie przeszkadzając sobie nawzajem. Znajdują się tu kryjówki i antresole dla tych, którzy chcą się nieco bardziej odseparować, a także przestrzenie wystawowe i moduły do pracy w grupie dla tych, którzy chcą prowadzić prezentacje, rozmawiać, czytać na głos i oglądać lub kręcić filmy. Pomieszczenia do nauki zyskały również nowy stopień elastyczności w postaci stref poza salami, z których można korzystać w razie potrzeby. W ten sposób unika się tradycyjnych korytarzy służących tylko do przechodzenia z jednego miejsca do drugiego. Zamiast tego strefy te mogą być wykorzystywane do nauki. Pomimo bogactwa stref aktywności, nauczyciel ma zawsze do nich wgląd i może dopilnować, aby nauka odbywała się nieprzerwanie. Uczniowie muszą zawsze czuć się bezpiecznie w swoim otoczeniu. W ujęciu Petera Lippmana poczucie bezpieczeństwa jest kluczowe dla kreatywności.
"Podstawowym założeniem jest to, że sale lekcyjne powinny być zaprojektowane zgodnie z tym, jak uczniowie i nauczyciele faktycznie się zachowują, a nie jak chcielibyśmy, aby się zachowywali. Z tego powodu projekt wnętrza i wyposażenie tradycyjnej sali lekcyjnej zostało podzielone na różne strefy aktywności."
Wchodząc przez główne drzwi, wchodzimy prosto w tętniącą życiem działalność szkoły Skapa. Na wprost mieści się studio podcastów i sala muzyczna. Po prawej stronie znajduje się duży, atrakcyjny plac, na który prowadzą schody. Po lewej stronie jest zlokalizowana stołówka i otwarta kuchnia, naturalne miejsce do spędzania części dnia dla uczniów i nauczycieli. Tutaj można się integrować, nie tylko w porze lunchu. Z baru ze smoothie, świetnego miejsce dla uczniów i nauczycieli, jest ekscytujący, otwarty widok na kuchnię. Obok kuchni i stołówki znajduje się biblioteka. Ponieważ większość czasu spędza się w pokojach do nauki, stały się one bijącymi sercami szkoły Skapa. Wszystkie pomieszczenia są wielofunkcyjne i wykorzystywane w ciągu całego dnia oraz podczas zajęć pozalekcyjnych.
Meble do budynku zostały dostarczone przez Kinnarps, a zabudowy takie, jak rozkładane siedziska, kryjówki i antresole zostały zaprojektowane w ścisłej współpracy z projektantem Rikardem Gartmyrem, odpowiedzialnym za stworzenie komunikacji, marki i wystroju wnętrz szkoły Skapa.
"Wybraliśmy stonowaną, jasną kolorystykę, która pozostawia miejsce na kreatywność i znalezienie własnej ekspresji. Miękkie wykładziny na podłogach sprawiają, że łatwo jest znaleźć swoje miejsce w zależności od tego, nad czym aktualnie pracujemy. Meble są bardzo wysokiej jakości. Podjęliśmy kilka niekonwencjonalnych decyzji dla tego rodzaju środowisk. Na przykład w restauracji mamy stół Knop w fornirze jesionowym bejcowanym na biało; jest to materiał, którego zazwyczaj nie wybiera się do pomieszczeń narażonych na intensywne zużycie. Fornir jesionowy można znaleźć w wielu miejscach i jest jednym z wielu dowodów na to, że ta szkoła wierzy i inwestuje w swoich uczniów", mówi Rikard Gartmyr.
Stół Vagabond, który pozwala na elastyczne umeblowanie, został połączony z wysokimi stołkami Plockepinn w różnych odcieniach różu, aby zapewnić aktywne siedzenie. Nawet szafy Space zostały skonfigurowane tak, aby zapewnić miejsce do siedzenia tam, gdzie się tego najmniej spodziewamy, jak na przykład w głównym wejściu. Służy tam do przechowywania butów i do siedzenia. Małe czytelnie z wygodnymi fotelami, które dzięki wysokim oparciom, dają możliwość ukrycia się, bez utraty widoczności z zewnątrz.
"Mam wrażenie, że Kinnarps jest oddany szkole i chce pomóc uczniom w rozwoju. Podobnie jak my, uważa, że środowisko fizyczne jest ważne i że trzeba być gotowym do inwestowania w dobre materiały i poświęcenia czasu na szczegółowe planowanie środowiska do nauki. To jakość, która się opłaca."
Fornir jesionowy bejcowany na biało nadaje szkolnemu otoczeniu wrażenie ekskluzywności i wysyła uczniom i pracownikom sygnał, że są ważni. To zdjęcie ilustruje miejsca pracy nauczycieli.
Miejsca do nauki w szkole Skapa oferują wiele różnych wariantów miejsc do aktywnego siedzenia, takich jak pufy Fields w wejściu.
Ergonomiczne krzesła szkolne Xact zostały zaprojektowane specjalnie z myślą o środowisku szkolnym i potrzebach dzieci i młodzieży. Krzesło zachęca do ruchu i można je dostosować wzrostu poszczególnych uczniów w klasie.
Czy środowisko fizyczne może mieć wpływ na uczenie się?
Zdecydowanie tak, mówi Rikard Gartmyr.
"Szkoła Skapa wykazała się odwagą, nie tylko decydując się na niekonwencjonalne rozwiązania, ale także mając odwagę pracować z produktami i materiałami wysokiej jakości. Z punktu widzenia zrównoważonego rozwoju, wierzę w odwagę w wyborze dobrych materiałów. Wysokiej jakości materiały wytrzymują próbę czasu, nie tylko wizualnie, ale i praktycznie. Z mojego doświadczenia wynika, że otoczenie, w którym wykorzystane są autentyczne, naturalne materiały wysyła użytkownikom komunikat "jesteś ważny. Ma to wpływ nie tylko na to, jak postrzegasz naukę, ale także na to, jak traktujesz środowisko wokół siebie".
Peter Lippman kontynuuje w tym samym duchu:
"To bardzo proste. Meble, które nas otaczają, mają ogromny wpływ na to, jak się czujemy i jak zachowujemy w różnych sytuacjach. Ponownie, chodzi o poczucie bezpieczeństwa. Meble, które dają poczucie bezpieczeństwa, zapewniając również widoczność, takie jak krzesło z wysokim oparciem lub bujany fotel, uspokajają zmysły i pomagają się skupić, a jednocześnie sprawiają, że czujesz się widoczny dla swojego nauczyciela."
Dla Christera Holgera, podróż z zespołem Szkoły Skapa tylko utwierdziła go w przekonaniu, że wszystko jest ze sobą połączone.
"Ważne było dla nas, aby pracować holistycznie z ergonomią. Stworzyliśmy dobre środowisko akustyczne, stosując w różny sposób materiały dźwiękochłonne i wybierając meble, które zachęcają do ruchu. Dla aktywnego dnia w szkole mamy stoły do pracy na stojąco i krzesła szkolne Xact, które podążają za uczniami w ich ruchach, są ergonomiczne i wygodne" - mówi Christer Holger.
Rozwiązania, takie jak kryjówki i antresole oraz meble, np. miękkie siedziska, dają uczniom możliwość ucieczki w bezpieczną przestrzeń, zarówno w pojedynkę, jak i w grupie.
Dlaczego szkoły miałyby być mniej atrakcyjnymi miejscami pracy niż inne - pyta Christer Holger.
"Środowisko szkoły Skapa musi być odpowiednie i atrakcyjne dla wszystkich, którzy tu pracują. Uczniów, nauczycieli i pracowników administracyjnych. Uczniowie są być może najważniejszą grupą użytkowników, ale szkolne otoczenie jest także ważnym nośnikiem kultury dla pracowników. Stworzenie przyjaznego wnętrza z dobrym designem, wzmacnia naszą markę i zwiększa atrakcyjność szkoły. Wierzymy, że pomoże nam to w rekrutacji uczniów i pracowników. Nie mówię, że powinniśmy próbować przyciągnąć uczniów krzykliwymi krzesłami, jakby to były najnowsze tablety. Ale kiedy środowisko fizyczne jest wykorzystywane jako narzędzie do osiągnięcia celu, wywiera to na wszystkich wielki wpływ."
Co potwierdzają reakcje uczniów i pracowników, które były bardzo pozytywne od pierwszych tygodni.
"Jest to niezwykłe, to tak jakby spokój ogarnął nasze działania. Zauważyliśmy, że środowisko funkcjonuje zgodnie z założeniami. Nasi uczniowie odnaleźli swoje bezpieczne przestrzenie, a nauczyciele odnotowują, że uczniowie są skupieni przez większą część dnia."
Dla zespołu Kinnarps był to fantastyczny projekt, nad którym miał okazję pracować. Szkoła Skapa miała jasno określone cele. Zaangażowanie na wczesnym etapie procesu ułatwia zaprojektowanie dobrego środowiska do nauki. Praca z entuzjastycznymi ludźmi w szkole, którzy mają odwagę myśleć innowacyjnie i niekonwencjonalnie, jest bardzo satysfakcjonująca!